Zabytki

Po latach zapomnienia, największy w Giżycku schron przeciwlotniczy z czasów II wojny światowej, został udostępniony dla zwiedzających. Schron został odrestaurowany w 2023 r. przy okazji budowy "Galerii Sztuki Schron" na Placu Grunwaldzkim i połączony z galerią podziemnym zejściem. 

Sama Galeria Sztuki Schron, mimo, że jest zupełnie nowa, zdecydowanie wygląda na zabytek. Większość materiałów użytych do budowy Galerii ma ponad 100 lat. Projekt zakładał użycie starych materiałów budowlanych. Wykorzystano 25 000 starych cegieł, 3 000 dachówek oraz 70 gąsiorów. 

Galeria Sztuki Schron
ODWIEDŹ ONLINE galeriaschron.pl

Wewnątrz galerii, na zwiedzających czeka niezwykła kolekcja dzieł sztuki, obejmująca: 

• akwaforty, 
• drzeworyty, 
• litografie, 
• serigrafie, 
• obrazy olejne, 
• rysunki, 
• akwarele,
• rzeźby,
• ceramikę 
• oraz fotografie.

Te wyjątkowe prace, tworzące przez lata kolekcję Dariusza Matyjasa, są teraz dostępne dla publiczności. Odwiedzając Galerię Sztuki Schron, można również odkryć podziemia miasta zwiedzić

Jak to wszystko się zaczęło? Historia giżyckiego schronu

Nieznana jest dokładna data budowy schronu. Podczas II Wojny Światowej, Lötzen, czyli dawne Giżycko, cieszyło się względnym spokojem prowincjonalnego miasteczka, aż do roku 1944. Z relacji jednego z radzieckich jeńców wojennych wynika, że latem 1944 roku wszyscy jeńcy przebywający w Lötzen byli skierowani do budowy schronów przeciwlotniczych. Stąd przypuszczenie, że giżycki schron powstał w tym właśnie okresie. Podobne konstrukcje znajdują się przy placu Piłsudskiego, pod Urzędem Miejskim i w dzielnicy Stary Dwór (ul. Kajki). Pierwsze bombardowania miasta zaczęły się w grudniu, a w styczniu 1945 rozpoczęła się ewakuacja Prus Wschodnich. Schrony nie posłużyły więc mieszkańcom długo.

W latach 60-tych giżyccy osadnicy zdecydowali się zasypać i zamurować wejścia do schronu ze względów bezpieczeństwa. W takim stanie doczekał on roku 2012. Wtedy to lokalni pasjonaci historii zeszli w podziemia placu Grunwaldzkiego i dokonali inwentaryzacji pomieszczeń. 

Władze miasta postanowiły wykorzystać szansę na nową atrakcję Giżycka. W 2019 roku ogłoszono przetarg na zagospodarowanie schronu. Przetarg wygrała Mazurska Fundacja Sztuki Art Progress. 

Rewitalizacja schronu i budowa galerii sztuki trwała 3 lata

Zmiany planu zagospodarowania, COVID, wzrost cen materiałów, ustalenia z konserwatorem zabytków - wyzwań było wiele. Wszystko to odbywało się pod nadzorem wojewódzkiego konserwatora zabytków. Wykonano instalację elektryczną stosując stylowe lampy, puszki i wyłączniki (zakupy ze śląskich kopalń). Brakowało stalowych drzwi, ale udało się zakupić 6 sztuk kompletnych pancernych drzwi ze schronu przeciwatomowego w Toruniu. Udrożniono wszystkie grawitacyjne kanały wentylacyjne. Zamontowano stylowe czerpnie – zawory powietrzne. Po latach zasypania, a następnie odbudowy, teraz schron dostępny jest dla odwiedzających jako wspaniała atrakcja militarna na Mazurach.

Zwiedzanie schronu to atrakcja zarówno dla entuzjastów sztuki jak i miłośników militariów 

Galeria sztuki prezentuje dzieła, jakich trudno się spodziewać w małym miasteczku - Rembrandt, Picasso, Dali, Beksiński, Nikifor, Durer… a to nie koniec. W galerii znajduje się ekspozycja światowej i polskiej sztuki – od dzieł Starych Mistrzów poprzez awangardę, do sztuki współczesnej. Kolekcja oryginalnych dzieł sztuki powstawała 30 lat. Teraz dostępna jest bezpłatnie dla mieszkańców miasta Giżycka oraz turystów. Wszyscy, którzy szukają miejsca, gdzie można swobodnie podziwiać dzieła prawdziwych artystów malarstwa, grafiki, rzeźby - teraz mają wszystko na wyciągnięcie ręki.

W największej – najsuchszej sali schronu – dostępna jest do oglądania wystawa SZTUKA z Mazur, czyli dzieła sztuki lokalnych artystów, którzy tworzyli i obecnie tworzą sztukę. Rzeźby Heleny Iwaszkiewicz i Józefa Niewińskiego, malarstwo Zygmunta Świderskiego, Janiny Knapp, Doroty Nowosad, Macieja Florkiewicza, Marleny Witkowskiej i wielu innych Naszych mazurskich twórców.

Zejście do podziemi to też możliwość poznania historii Giżycka  - na ścianach podziemia wiszą fotogramy miasta z przed  I, II wojny światowej. Jest wiele zdjęć z powojennej rzeczywistości – możemy poznać historię  powstawanie zakładów pracy, które już nie istnieją – takich jak: Zakłady Rybne, Wierzbokosz, Zakłady Ciastkarskie Niegocin.

Zwiedzanie Galerii Sztuki Schron - Lokalizacja, bilety, rezerwacje

Galeria Sztuki Schron znajduje się w Giżycku, w centrum miasta, przy Placu Grunwaldzkim 1a. W bezpośrednim sąsiedztwie galerii znajduje się miejscu parking – płatny w sezonie letnim i bezpłatny poza sezonem. Jeśli zaparkują Państwo w innej części miasta, z pewnością można też udać się tu spacerem lub bezpłatną komunikacją miejską – najbliższy przystanek, o nazwie „Plac Grunwaldzki” znajduje się w odległości kilkunastu metrów.

Budynek galerii znajduje się na parterze, zatem bez problemu mogą zwiedzić ją osoby poruszające się na wózku. W przypadku schronu, który znajduje się pod ziemią, zejście do niego prowadzi schodami.

Galeria schron jest otwarta od wtorku do niedzieli w godzinach 12.00 - 17.00

Warto przeznaczyć sobie na zwiedzanie minimum godzinę. Obrazów w Galerii jest wiele, dobrze jest mieć czas na spokojnie je obejrzeć a także zapytać o dodatkowe informacje, na temat interesujących nas dzień lub artystów.

Wstęp do galerii jest bezpłatny, natomiast bilety wstępu do schronu można kupić bezpośrednio przez zwiedzaniem, w cenie 10 zł normalny oraz 5 zł ulgowy (dla posiadaczy Giżyckiej Karty Mieszkańca oraz dla grup zorganizowanych). Płatność przyjmowana jest tylko gotówką (do bankomatu jest ok 50 m). Gośćmi galerii są często wycieczki zorganizowane, zarówno dorosłych, młodzieży, ale i dzieci szkolnych i przedszkolaków. Każdy znajdzie tu coś interesującego.

Warto wcześniej zadzwonić i zarezerwować termin – szczególnie w przypadku większych grup. Jest także możliwość przeprowadzenia krótkiej prelekcji na temat kolekcji obrazów oraz historii schronu. To świetna okazja na zarówno na żywą lekcje historii a także zgłębianie tajników sztuki na realnych dziełach mistrzów malarstwa, rzeźby i grafiki.

Więcej informacji oraz aktualne wydarzenia w galerii, znajdą Państwo na stronie internetowej galerii: https://galeriaschron.pl/ warto też obserwować ich Facebook i być na bieżąco: https://www.facebook.com/schron.gizycko 

Fotorelacja z budowy